Izvorni kod stranice Konstanta disocijacije kiseline

[[Datoteka:Acetic-acid-dissociation-3D-balls.png|thumb|305px|alt=Acetic acid, CH<sub>3</sub>COOH, is composed of a methyl group, CH<sub>3</sub>, bound chemically to a carboxylate group, COOH. The carboxylate group can lose a proton and donate it to a water molecule, H<sub>2</sub>0, leaving behind an acetate anion CH<sub>3</sub>COO- and creating a hydronium cation H<sub>3</sub>O. This is an equilibrium reaction, so the reverse process can also take place.|[[Sirćetna kiselina]], [[Jačina kiseline|slaba kiselina]], donira proton (vodonični jon, označen u zelenom) vodi u ravnotežnoj reakciji čime nastaje [[acetat]]ni jon i [[hidronijum]] jon.]]
{{Kiseline i baze-lat}}
'''Konstanta disocijacije kiselina''', ''K''<sub>a</sub>, (''kiselinska konstanta'', ''konstanta jonizacije kiseline'') je [[Kvantitativna osobina|kvantitativna]] mera jačine [[kiselina|kiseline]] u rastvoru. To je [[konstanta ravnoteže]] hemijske reakcije poznate kao [[Elektrolitička disocijacija|disocijacija]] u kontekstu [[Teorije kiselina i baza|kiselo-baznih reakcija]].<ref>{{Cite book |author=Skoog D.A., West, D.M.; Holler, J.F.; Crouch, S.R. |title=Fundamentals of Analytical Chemistry |publisher=Thomson Brooks/Cole |year=2004 |edition=8th |isbn=0-03-035523-0}}</ref><ref name="РајковићАналитичкаХемија">{{RajkovićAnalitičkaHemija}}</ref> Ravnoteža se može simbolički zapisati kao:
:HA {{eqm}} A<sup>−</sup> + H<sup>+</sup>,

gde je HA generička [[kiselina]]. Ona se disocira u A<sup>−</sup>, koji je poznat kao [[konjugovana baza]] kiseline, i [[vodonični jon]] ili [[proton]], H<sup>+</sup>, koji u slučaju vodenih rastvora, postoji kao solvatisani [[hidronijum]]ski jon. U primeru prikazanom na slici, HA je [[sirćetna kiselina]], a A<sup>−</sup> je acetatni jon. Hemijske grupe HA, A<sup>−</sup> i H<sup>+</sup> su u ravnoteži kad se njihove koncentracije ne menjaju u funkciji vremena. Konstanta disocijacije se obično zapisuje kao količnik ravnotežnih koncentracija (u mol/L), obleleženih sa [HA], [A<sup>−</sup>] i [H<sup>+</sup>]<ref name="Atkins7th">{{Atkins7th}}</ref>:
:<math alt="K_a equals the equilibrium concentration of the deprotonated form A-, times the equilibrium concentration of H+, all divided by the equilibrium concentration of the acid AH." >K_{\mathrm a} = \mathrm{\frac{[A^-] [H^+]}{[HA]}}</math>

Pošto ''K''<sub>a</sub> vrednosti pokrivaju opseg sa znatnim brojem [[red veličine|redova veličina]], [[logaritam]]ska mera konstante disocijacije kiseline se normalno koristi u praksi. 
:<math>\ pK_{\mathrm a} = - \log_{10}K_{\mathrm a}</math>

Što je veća p''K''<sub>a</sub> vrednost, to je manji stepen disocijacije. [[Jačina kiseline|Slabe kiseline]] imaju p''K''<sub>a</sub> vrednosti u aproksimativnom opsegu −2 do 12 u vodi. Kiseline sa p''K''<sub>a</sub> vrednošću manjom od oko −2 se smatraju [[Jačina kiseline|jakim kiselinama]]. Jaka kiselina je skoro potpuno disocirana u vodenom rastvoru, t. j. do te mere da koncentracija nedisocirane kiseline postaje zanemarljiva. p''K''<sub>a</sub> vrednosti jakih kiselina se mogu, međutim, proceniti teorijskim putem ili ekstrapolacijom iz merenja u nevodenim [[rastvarač]]ima u kojima je konstanta disocijacije manja, poput [[acetonitril]]a i [[dimetil sulfoksid]]a.<ref>{{Cite book |author=Reichardt C. |title=Solvents and Solvent Effects in Organic Chemistry |publisher=Wiley-VCH |year=2003 |edition=3rd |isbn=3-527-30618-8}}</ref>

== Reference ==
{{reflist|2}}

== Literatura ==
{{refbegin|2}}
* {{Cite book |ref= harv|author=Albert A., Serjeant, E.P.|title=The Determination of Ionization Constants: A Laboratory Manual |publisher=Chapman & Hall|year=1971|isbn=0412103001}} (Previous edition published as {{cite book |title=Ionization constants of acids and bases |location=London (UK) |publisher=Methuen |year=1962}})
* {{Cite book |ref= harv|title=Chemical Principles: The Quest for Insight|author=Atkins P.W., Jones, L. |year=2008|edition=4th|publisher=W.H. Freeman |isbn=1-4292-0965-8 }}
* {{Housecroft3rd}} (Non-aqueous solvents)
* {{Cite book |ref= harv|author=Hulanicki A.|title=Reactions of Acids and Bases in Analytical Chemistry |publisher=Horwood|year=1987|isbn=0853123306}} (translation editor: Mary R. Masson)
* {{Cite book |ref= harv|author=Perrin D.D., Dempsey, B., Serjeant, E.P.|title=pKa Prediction for Organic Acids and Bases |url= https://archive.org/details/pkapredictionfor0000perr|publisher=Chapman & Hall|year=1981|isbn=041222190x}}
* {{Cite book |ref= harv|author=Skoog D.A., West, D.M.; Holler, J.F.; Crouch, S.R. |title=Fundamentals of Analytical Chemistry |publisher=Thomson Brooks/Cole |year=2004 |edition=8th |isbn=0-03-035523-0}}
* {{Cite book |ref= harv|author=Reichardt C. |title=Solvents and Solvent Effects in Organic Chemistry |publisher=Wiley-VCH |year=2003 |edition=3rd |isbn=3-527-30618-8}}
{{refend}}

== Vanjske veze ==
* [http://tera.chem.ut.ee/~ivo/HA_UT/ Podaci o kiselosti-baznosti u ne-vodenim rastvaračima]
* [http://www2.iq.usp.br/docente/gutz/Curtipot_.html Curtipot]
* [http://archemcalc.com/sparc/test/login.cfm?CFID=36608&CFTOKEN=65913741 SPARC] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120830231554/http://archemcalc.com/sparc/test/login.cfm?CFID=36608&CFTOKEN=65913741 |date=2012-08-30 }}

[[Kategorija:Hemija ravnoteže]]
[[Kategorija:Kiseline]]
[[Kategorija:Baze]]
[[Kategorija:Analitička hemija]]
[[Kategorija:Fizikalna kemija]]