Izvorni kod stranice Titracija

[[Datoteka:Winkler Titration Prior Titration.jpg|thumb|[[Vinklerov test|Vinklerova titracija]] za određivanje koncentracije rastvorenog kiseonika u uzorku vode]]
'''Titracija''' (''titrimetrija'')<ref>{{Cite encyclopedia  | title = Titrimetry. | encyclopedia = The Century Dictionary and Cyclopedia  | author = Whitney W.D., B.E. Smith  | pages = 6504  | publisher = The Century co.  | year = 1911}}</ref> je uobičajen laboratorijski metod za kvantitativnu [[Analitička hemija|hemijsku analizu]] koji se koristi za određivanje nepoznate [[koncentracija|koncentracije]] poznatog [[analit]]a. Pošto je merenje [[zapremina|zapremine]] ključno u titraciji, ona je takođe poznata kao '''volumetrijska analiza'''. [[Reagens]], koji se naziva ''titrant'' ili ''titrator''<ref>{{Cite book | title = Compendium for Basal Practice in Biochemistry | publisher = Aarhus University  |year=2008}}</ref> je pripremljen kao [[standardni rastvor]]. Poznata koncentracija i zapremina titranta reaguje sa reastvorom analita ili ''titranda''<ref>{{Cite web | title = titrand | work = Science & Technology Dictionary | publisher = McGraw-Hill |url=http://www.answers.com/topic/titrand  | accessdate =  30. 9. 2011.}}</ref> da bi se odredila koncentracija.<ref name="РајковићАналитичкаХемија">{{RajkovićAnalitičkaHemija}}</ref><ref>R. Mihajlović, Kvantitativna hemijska analiza (praktikum), Kragujevac, 1998.</ref><ref>J. Savić, M. savić, Osnovi analitičke hemije, Svjetlost, sarajevo, 1987.</ref><ref>T. Šuranji, I. Žigrai, Osnovi kvantitativne hemijske analize, Novi Sad, 1997.</ref><ref>D. Skug, D. Vest, DŽ. Holer, Osnove analitičke kemije, Školska knjiga, Zagreb, 1999.</ref>

== Istorija i etimologija ==
Reč „titracija“ potiče od {{jez-lat-lat|titulus}}, sa značenjem natpis ili naziv. Titracija, po definiciji, je određivanje koncentracije rastvora u vodi sa pH vrednošću 7 (pH čiste [[voda (molekul)|H<sub>2</sub>O]] pod standardnim uslovima).<ref>{{Cite book | title = The World Book dictionary | publisher = World Book Inc. | volume = 2 |year=2007 | location = Chicago, IL |pages=2198 | isbn = 0-7166-0299-7}}</ref>

Volumetrijska analiza potiče iz [[Francuska|Francuske]] iz kasnog [[18. vek|18-tog veka]]. Deskroizils ({{jez-fr|Francois Antoine Henri Descroizilles}}) je razvio prvu [[bireta|biretu]] (koja je bila slična graduisanom cilindru) [[1791]]. godine.<ref>{{Cite book |author=Szabadváry F. |year=1993 |title=History of Analytical Chemistry |pages=208–209 |publisher=Taylor & Francis |isbn=2881245692}}</ref> Gaj-Lusa je razvio poboljšanu verziju birete koja je imala bočnu granu, i formirao termine je „[[pipeta]]“ i „[[bireta]]“ u jednom članku iz [[1824]]. o standardizaciji [[indigo]] rastvora. Veliki napredak u metodologiji i popularizaciji volumetrijske analize je ostvario Karl Fridrih Mor, koji je redizajnirao biretu, dodao klampe i slavinu na dnu, i napisao prvi udžbenik o titraciji, ({{jez-de|Lehrbuch der chemisch-analytischen Titrirmethode}} - ''Udžbenik analitičkih hemijskih titracionih metoda''), objavljen [[1855]].<ref>{{Cite book |author=Rosenfeld L. |year=1999 |title=Four Centuries of Clinical Chemistry |pages=72–75 |publisher=CRC Press |isbn=9056996452}}</ref>

== Procedura ==
Tipična titracija počinje sa [[Laboratorijska čaša|čašom]] ili [[erlenmajer]]om koji sadrži preciznu zapreminu analiziranog rastvora i malu količinu indikatora, koja je stavljena ispod kalibrisane [[bireta|birete]] ili [[Pipeta|pipete]] koja sadrži titrant. Male zapremine titranta se zatim dodaju to titrand i indikator dok se indikator ne promeni, označavajući dolazak na krajnju tačku titracije. U zavisnosti od željene krajnje tačke, jedna kap ili manje titranta može da napravi razliku između permanentne i privremene promene boje indikatora. Kad se krajnja tačka reakcije dosegne, meri se zapremina potrošenog reaktanta i koristi se za računanje koncentracije analita putem jednačine

:<math>\mathbf{C}_a=\frac{\mathbf{C}_t\times\mathbf{V}_t\times\mathbf{M}}{\mathbf{V}_a}</math>

gde je '''C'''<sub>a</sub> koncentracija analita, tipično u [[mol (jedinica)|molarnim jedinicama]]; '''C'''<sub>t</sub> je koncentracija titranta, tipično u molovima po jedinici zapremine; '''V'''<sub>t</sub> je zapremina korišćenog titranta, tipično u dm<sup>3</sup>; '''M''' je molski odnos analita i reaktanta iz balansirane [[hemijska jednačina|hemijske jednačine]]; i '''V'''<sub>a</sub> je zapremina korišćenog analita, tipično u dm<sup>3</sup>.<ref>{{Cite book |author=Harris D.C.  | title = Exploring chemical analysis  |url=https://archive.org/details/exploringchemica00harr  | publisher = Macmillan  | edition = 3  |year=2004  |pages=[https://archive.org/details/exploringchemica00harr/page/111 111]–112  | isbn = 9780716705710}}</ref>

=== Preparacione tehnike ===
Za tipične titracije je neophodno da su titrant i analit u tečnom stanju (rastvoru). Mada su čvrsti materijali obično rastvoreni kao vodeni rastvori, i drugi rastvarači poput [[sirćetna kiselina|glacijalna sirćetna kiselina]] ili [[etanol]] se koriste za specijalne svrhe (kao što je [[petrohemija]]).<ref>{{Cite book  |author=Matar S., L.F. Hatch  | title = Chemistry of Petrochemical Processes  |url=https://archive.org/details/chemistryofpetro0000mata_s3k3  | publisher = Gulf Professional Publishing  | edition = 2  |year=2001  | isbn = 0884153150}}</ref> Koncentrisani analiti se često razblažuju da bi se povećala preciznost.

Mnoge titracije koje nisu kiselo bazne treba održavati na konstantnom [[pH vrednost|pH]] tokom reakcije. Iz tog razloga se [[pufer|rastvor bufera]] dodaje u titracionu komoru da bi se održao pH.<ref>{{Cite book  |author=Verma N.K., S.K. Khanna, Dr. B. Kapila  | title = Comprehensive Chemistry XI  | publisher = Laxmi Publications  | location = New Dehli  |pages=642–645  | isbn = 8170085969}}</ref>

U slučajevima gde dva reaktanta u uzorku mogu da reaguju sa titrantom, a samo jedan je željeni analit, zasebni [[Maskirajući agens|maskirajući rastvor]] se dodaje u reakcionu komoru. On maskira neželjeni jon.<ref>{{Cite book |author=Patnaik P. | title = Dean's Analytical Chemistry Handbook | publisher = McGraw-Hill Prof Med/Tech | edition = 2 |year=2004 |pages=2.11–2.16 | isbn = 0071410600}}</ref>

Za neke [[Oksido-redukcija|redoks]] reakcije je potrebno da se zagreje rastvor uzorka, kao i da se titracija vrši dok je rastvor još topao da bi se povećala [[Brzina hemijske reakcije|brzina reakcije]]. Na primer, oksidacija nekih rastvora [[oksalat]]a se odvija na 60&nbsp;°C sa podesnom brzinom reakcije.<ref>{{Cite book |author=Walther J.V. | title = Essentials of Geochemistry  |url=https://archive.org/details/essentialsofgeoc0000walt | publisher = Jones & Bartlett Learning  |year=2005  |pages=[https://archive.org/details/essentialsofgeoc0000walt/page/515 515]–520  | isbn = 0763726427}}</ref>

== Reference ==
{{reflist|2}}

== Literatura ==
* {{Cite book |ref= harv|author=Rosenfeld L. |year=1999 |title=Four Centuries of Clinical Chemistry |pages=72–75 |publisher=CRC Press |isbn=9056996452}}
* {{Cite book |ref= harv|author=Szabadváry F. |year=1993 |title=History of Analytical Chemistry |pages=208–209 |publisher=Taylor & Francis |isbn=2881245692}}

== Povezano ==
* [[Kiselina]]
* [[Baza (hemija)|Baza]]
* [[Nevodena titracija]]

== Vanjske veze ==
{{Commonscat|Titration}}
* [http://www.wikihow.com/Perform-a-Titration Izvođenje titracije]
* [http://www.avogadro.co.uk/miscellany/titration/titreset.htm Interaktivni vodič] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060110213347/http://www.avogadro.co.uk/miscellany/titration/titreset.htm |date=2006-01-10 }}
* [http://scienceaid.co.uk/chemistry/applied/titration.html Jednostavno objašnjenje titracije] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111206073308/http://scienceaid.co.uk/chemistry/applied/titration.html |date=2011-12-06 }}
* [http://www2.iq.usp.br/docente/gutz/Curtipot_.html Simulacija pH vs. zapremina krivih]
{{-}}
{{Analitička hemija-lat}}

[[Kategorija:Titracija]]