Wahlundov efekat

Wahlundov efekat (Valundova varijansa), u populacijskoj genetici se odnosi na smanjenje heterozigotnosti (kad organizam ima dva različita alela u lokusu) u populaciji uzrokovano subpopulacijskom strukturom. Naime, ako dvije ili više subpopulacija imaju različite frekvencije alela, onda se ukupna heterozigotnost smanjuje, čak i kada su same subpopulacije u Hardy-Weinbergovoj ravnoteži. Uzroci ovog fenomena mogu biti geografske ili bilo koje druge barijere za protok gena i genetički drift u subpopulacijama.

Wahlundov efekat je prvi put dokumentirao švedski genetičar Sten Wahlund 1928. godine.

Primjer

Pretpostavimo populaciju $P$, sa relativnim frekvencijama alela A i a datih kao $p$ i $q$, odnosno ($p+q=1$). Ako se ova populacija podijeli u dvije jednako velike subpopulacije $P_1$ i $P_2$ i svi A aleleli ostanu u subpopulaciji $P_1$, a svi a aleleli u subpopulaciji$P_2$ (gdje se može pojaviti genetički drift) tada nema heterozigota, iako su subpopulacije u Hardy-Weinbergovoj ravnoteži.

U generalizaciji gornjeg primjera, bilo bi $p_1$ i $p_2$ reprezenata alela A u $P_1$ i $P_2$, odnosno $q_1$ i $q_2$ predstavljaju a. Ako je frekvenciji alela u svakoj populaciji drugačija, tj. $p_1\ne p_2$ i retpostavimo li da je svaka subpopulacija u internom Hardy–Weinbergovom ekvilibriju, tada su genotipske frekvencije: AA, Aa i aa: p², 2pq, a q² respektivno u svakoj populaciji. Tada su heterozigoti ($H$) u sveukupnoj populaciji prosjek obje subpopulacije:

$H$	$=\frac{2p_1{q}_1+2p_2{q}_2}{2}$
	$=p_1{q}_1+p_2{q}_2$
	$=p_1(1-p_1)+p_2(1-p_2)$,

kojih je uvijek manje od $2p(1-p)$ ( = $2pq$), izuzev kada je $p_1=p_2$.

Povezano

• Genetička ravnoteža populacije
• Heterozigot
• Slučajno parenje
• Genetička struktura populacije