Izvorni kod stranice Katalaza

{{Infobox Enzim
| Name = Katalaza
| EC_number = 1.11.1.6
| CAS_number = 9001-05-2
| IUBMB_EC_number = 1/11/1/6
| GO_code = 0004096
| image =
| width =
| caption =
}}
{{Pfam_box
| Symbol = Catalase
| Name = Katalaza
| image = PDB 7cat EBI.jpg
| width =
| caption =
| Pfam= PF00199
| InterPro= IPR011614
| SMART=
| PROSITE = PDOC00395
| SCOP = 7cat
| TCDB =
| PDB = {{PDB2|1a4e}}, {{PDB2|1cf9}}, {{PDB2|1dgb}}, {{PDB2|1dgf}}, {{PDB2|1dgg}}, {{PDB2|1dgh}}, {{PDB2|1e93}}, {{PDB2|1f4j}}, {{PDB2|1gg9}}, {{PDB2|1gge}}, {{PDB2|1ggf}}, {{PDB2|1ggh}}, {{PDB2|1ggj}}, {{PDB2|1ggk}}, {{PDB2|1gwe}}, {{PDB2|1gwf}}, {{PDB2|1gwh}}, {{PDB2|1h6n}}, {{PDB2|1h7k}}, {{PDB2|1hbz}}, {{PDB2|1iph}}, {{PDB2|1m7s}}, {{PDB2|1m85}}, {{PDB2|1mqf}}, {{PDB2|1nm0}}, {{PDB2|1p7z}}, {{PDB2|1p80}}, {{PDB2|1qf7}}, {{PDB2|1qqw}}, {{PDB2|1qwl}}, {{PDB2|1qwm}}, {{PDB2|1qws}}, {{PDB2|1si8}}, {{PDB2|1tgu}}, {{PDB2|1th2}}, {{PDB2|1th3}}, {{PDB2|1th4}}, {{PDB2|1u5u}}, {{PDB2|2a9e}}, {{PDB2|2cag}}, {{PDB2|2cah}}, {{PDB2|2iqf}}, {{PDB2|4blc}}, {{PDB2|7cat}}, {{PDB2|8cat}}
}}
{{PBB|geneid=847}}
'''Katalaza''' je široko rasprostranjen [[enzim]] i sreće se kod [[prokariote|prokariota]] i [[eukariote|eukariota]]. Predstavlja deo [[antioksidativna zaštita|antioksidativne zaštite]] organizma. Katalaza razlaže toksični [[vodonik peroksid]] na molekul [[kiseonik]]a i [[voda|vodu]]. [[Vodonik peroksid]] zajedno sa [[superoksidnim anjonon|superoksidnim anjonom]] (O<small>2</small>-), [[hidroksilni radikal|hidroksilnim radikalom]] (OH*) i [[singletni kiseonik|singletnim kiseonikom]] spada u [[slobodni radikali kiseonika|slobodne radikale kiseonika]].<ref>Darinka Koraćević; Gordana Bjelaković; Vidosava Đorđević: ''Biohemija'', Savremena administracija {{ISBN|86-387-0622-7}}</ref><ref name="VoetBiochemistry3rd">{{VoetBiochemistry3rd}}</ref>

== Građa, osobine, uloga ==
Katalaza je izgrađena iz četiri podjedinice (tetramer), pri čemu svaka podjedinica sadrži po molekul [[hem]]a.<ref name="pmid14745498">{{cite journal | author = Chelikani P, Fita I, Loewen PC | title = Diversity of structures and properties among catalases | journal = Cell. Mol. Life Sci. | volume = 61 | issue = 2 | pages = 192–208 | year = 2004 | month = January | pmid = 14745498 | doi = 10.1007/s00018-003-3206-5 | url =https://archive.org/details/sim_cellular-and-molecular-life-sciences_2004-01_61_2/page/192}}</ref><ref>{{cite web | title = Catalase | author = Goodsell DS | work = Molecule of the Month | publisher = RCSB Protein Data Bank | url = http://www.rcsb.org/pdb/static.do?p=education_discussion/molecule_of_the_month/pdb57_1.html | date = 1. 9. 2004. | accessdate = 11. 2. 2007. | archivedate = 2020-10-01 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20201001021106/http://www.rcsb.org/pdb/static.do?p=education_discussion%2Fmolecule_of_the_month%2Fpdb57_1.html | deadurl = yes }}</ref> Zastupljen je gotovo kod svih organizama, počev od [[mikroorganizam]]a, biljaka, životinja do čoveka. Kod čoveka je široko zastupljena, posebno u ćelijama [[jetra|jetre]] u [[peroksizomoma]] i [[eritrociti|crvenim krvnim zrncima]].
Osnovna uloga ovog enzima je razgradnja vodonik peroksida:
<math>2\, H_2O_2 \longrightarrow O_2 + 2\, H_2O</math>

Kod čoveka i drugi enzimi kao npr. [[glutation peroksidaza]] mogu da razgrade vodonik peroksid. Glutation peroksidaza je u fiziološkim uslovima (mala koncentracija vodonik peroksida), čak aktivnija od katalaze. Kad koncentracija vodnik peroksida poraste uključuje se katalaza.

Mnoge bakterije poseduju ovaj enzim, kao jedan od patogenih faktora. U procesu [[fagocitoza|fagocitoze]] [[leukociti]] (ćelije odbrambenog sistema) ubijaju bakerije stvaranjem pomenutih slobodnih radikala kiseonika. Prisustvo katalaze kod nekih bakterija im omogućava da prežive u neprijateljskoj sredini.
Na osnovu prisustva ovog enzima mogu se identifikovati neke bakterije kao npr. [[stafilokokus aureus]]. Ukoliko se doda vodonik peroksid usled njegove razgradnje katalazom pojavljuju se mehurići kiseonika.

== Povezano ==
* [[Sistem antioksidativne zaštite]]
* [[Slobodni radikali kiseonika]]
* [[Vodonik peroksid]]

== Reference ==
{{reflist|2}}

== Literatura ==
{{refbegin|2}}
* {{PriceEnzymology3rd}}
* {{TooneAdvancesInEnzymology}}
* {{Branden ProteinStructure2nd}}
* {{SegelEnzymeKinetics}}
* {{CopelandEvaluationOfEnzymeInhibitors2nd}}
* {{MichalBiochemicalPathways}}
{{refend}}

{{Enzimi}}

== Vanjske veze ==
* [http://www.senescence.info/causes.html Damage-Based Theories of Aging] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111205145419/http://www.senescence.info/causes.html |date=2011-12-05 }} {{en}}
* [http://genomics.senescence.info/genes/entry.php?hugo=CAT CAT] {{en}}
* [http://www.seps.org/cvoracle/faq/catalase.html Catalase FAQ] {{en}}
* [http://madsci.org/FAQs/catalase.html Catalase Enzymatics, Expression and Applications ''MadSci Network''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090309011654/http://www.madsci.org/FAQs/catalase.html |date=2009-03-09 }} {{en}}

[[Kategorija:Antioksidansi]]
[[Kategorija:Hemoproteini]]
[[Kategorija:Kataliza]]
[[Kategorija:EC 1.11.1]]
[[Kategorija:Enzimi sa poznatom strukturom]]